Kozara – 1962
Kozara (1962) prvi je partizanski film poznatoga redatelja Veljka Bulajića, poznatoga upravo po ratnim epopejama kao što su Bitka na Neretvi i Rat, te filmovima koji nastavljaju tu tematiku, Atentat u Sarajevu i Titovi memoari. Adaptacija je to jedne od najtežih bitaka koje su se vodile tijekom Drugog svjetskog rata na teritoriju bivše Jugoslavije, one na planini Kozari.Tamo je u ljetu 1942. došlo do protuofenzive sila Osovine koje su opkolile i napale partizane. U lipnju 1942. godine, u sjeverozapadnom dijelu Bosne i Hercegovine, Nijemci i njihovi saveznici odlučuju riješiti se partizana koji su zauzeli sve obližnje šume oko planine Kozare. Sa svojim postrojbama opkoljavaju planinu i započinju operaciju. Partizani pak, na rubu s oružjem i puni ranjenika, moraju se nekako obraniti, a dodatno im otežava i sve veći broj izbjeglica koji pristižu iz okolnih sela. Iako nedovoljno pripremljeni, upustit će se u tešku bitku u kojoj će poginuti mnogo partizanskih vojnika… Film Veljka Bulajića spektakularno je djelo prepuno snimaka u totalu, napetih noćnih bitaka i mnogo statista, a koji se u priči podjednako osvrće i na prikaz ratne operacije i na ljudske patnje u ratnom vihoru. U njemu glume poznati glumci Milena Dravić, Bata Živojinović, Ljubiša Samardžić i Olivera Marković. Film je osvojio Zlatnu arenu za film i režiju na pulskom festivalu, kao i nagrade na nekim međunarodnim filmskim festivalima.
Partizanska Eskadrila – 1979
Partizanska eskadrila je jugoslovenski film iz 1979. godine koji je režirao Hajrudin Krvavac. Nosioci glavnih uloga su Bekim Fehmiju, Velimir Bata Živojinović i Ljubiša Samardžić.
U proljeće 1942. godine, je nemačko vazduhoplovstvo imalo potpunu prevlast, ne samo na nebu Jugoslavije, nego i skoro nad celom Evropom. Partizani su u to vreme imali avione koje su kao i ostalo oružje otimali od neprijatelja.
Doktor Mladen Stojanović – 1975
Film je snimljen u znak sećanja na legendarnog doktora Mladena Stojanovića, organizatora ustanka na Kozari i narodnog heroja. Scenario za film napisao je Rade Bašić, general JNA i jedan od saboraca doktora Mladena. On je 1969. godine bio autor i istoimene knjige o životu doktora Mladena, koja je u velikoj meri poslužila kao podloga za scenario.
Iako je inspiracija za film bila stvarna ličnost i stvarni istorijski događaji, radnja filma je znatno izmenjena. Pored doktora Mladena, koga tumači Ljuba Tadić, u filmu se pojavljuje još nekoliko likova, koji su za podlogu imali stvarne likove. Lik Radovana Tadića, koga tumači Pavle Vuisić, inspirisan je Radom Radićem, najpre partizanom, a potom četnikom, koji je bio organizator ubistva doktora Mladena. Lik Staniše, koga tumači Ljubiša Samardžić, nastao je po uzoru na jednog od prvih kozaračkih partizana Vaskrsiju Marića, koji je poginuo avgusta 1941. godine. Takođe, u filmu se pojavljuje i likovi — Danica, koju tumači Vlasta Knezović i Omer, koga tumači Zvonimir Črnko. Inspiracija za ove likove bili su stvarne ličnosti — doktorka Danica Perović, koja je brinula o ranjenom doktoru Mladenu i Osman Karabegović, prvi politički komesar kozarački.
Dokumentarni film – Ruski oficir sa Kozare
Posle završetka vojne akademije bio je pilot u 645. jurišnom i 916. lovačkom puku sovjetskog vazduhoplovstva. Ovaj ratni veteran je bivši profesor na Komandnoj akademiji „Jurij Gagarin“ u Moskvi, a kao doktor tehničkih nauka pisao je udžbenike i priručnike o nuklearnom i konvencionalnom naoružanju avijacije.
Dokumentarni film “Ruski oficir sa Kozare” Milana Pilipovića, novinara “EuroBlica” i portala srpskainfo premijerno je u ponedjeljak naveče prikazan u “Kulturnom centru” u Gradiški.
Vlado Zrnić, pukovnik sovjetske i ruske avijacije u penziji, rođen 1930. godine u Turjaku, bio je kurir u krajiškim partizanskim jedinicama NOB-a i logoraš u Staroj Gradišci i Jastrebarskom. U Drugom svjetskom ratu stradali su njegovi roditelji i brojna rodbina.
– Film je autentično svjedočekenje o vojniku koji ni jednog momenta nije zaboravio svoj zavičaj. Uspomene iz djetinjstva vjerno prenosi svojoj ćerki Jeleni Beljajevoj i ostalim potomcima iz Rusije – kaže Milan Pilipović, objašnjavajući suštinu filma snimljenog tokom dvije godine u mnogim mjestima Potkozarja.
Film su bitno oplemenili pjevčka grupa Akademije umjetnosti, odsjek etnomuzikologija iz Banjaluke i Izvorna grupa “Potkozarje” iz Prijedora.
POTKOZARJE 