11. Dubička pješadijska brigada

Jedanaesta dubička pješadijska brigada (11. pbr) je bila vojna jedinica Vojske Republike Srpske, u sastavu Prvog krajiškog korpusa. Formirana je 1. maja 1993. iz 11. partizanske brigade (11. partbr) i 1. lpbr „Kozarska Dubica”.

11. pješadijska brigada (dubička)
Grb 11. dubičke pješadijske brigade
Postojanje	1. maj 1993 – 1996.Mesto formiranja: Kozarska Dubica
Formacija	brigada
Jačina	5.048 prosečno: 3.914
Deo	Vojske Republike Srpske
Angažovanje	Koridor 92 Plamen 95 Una 95
Odlikovanja	Orden Karađorđeve zvezde
Komandanti
Komandant	Rade Pralica (potpukovnik) Ratomir Marinković (potpukovnik) Ljupko Borenović (pukovnik) Miloja Misirača (pukovnik)

Vod 1. pješadijskog bataljona na posavskom ratištu sa komandirima bataljona majorom Zoranom Rodićem i komandirom voda Borom Žabićem.

Sadržaj

Istorija
Ratni put
Sastav
Literatura

Istorija

Prva mobilizacija ljudi na području Kozarske Dubice izvršena je 30. juna 1991. godine radi odbrane ovog dela Pounja od eventualnih napada iz Hrvatske. Prema podacima, u redovima 11. dubičke pješadijske brigade u proteklom Odbrambeno-otadžbinskom ratu prosečno se borilo 3.914 boraca (od toga 73 žena), njih 224 dalo je svoje živote za Republiku Srpsku, dok je 614 ranjeno. Demobilizacija je izvršena početkom 1996.

Ratni put

Prvi oboren Predator MQ-1, koji je zvanično ušao u naoružanje vojske SAD jula 1995, oboren je nad Posavinom 11. avgusta 1995. od strane PVO 11. dubičke brigade. Na slici su borci 11. brigade sa krilom Predatora.

Brigada je ratovala širom BiH i Hrvatske. Učestvovala je u borbama na slavonskom, dobojskom, posavskom, ozrenskom i bihaćkom ratištu.

Pre reorganizacije kao 11. partbr oslobodila je Jasenovac na jesen 1991. Brigada je do juna 1992. držala položaje u Zapadnoj Slavoniji, kada je prebačena u Posavinu po izbijanju rata u Bosni. Na leto 1992. brigada je preimenovana u 11. pješadijsku brigadu. Jedan bataljon brigade (570 boraca) na čelu sa Pantelijom Ćurguzom učestvovao je u zauzimanju brda Cer i kasnijim borbama kod Majića, Pavlovića i Tomasovog brda u operaciji oslobađanja Koridora. Bataljon je u junskim bitkama imao 7 mrtvih i 38 ranjenih boraca. Nakon proboja Koridora, u Posavinu su prebačena i preostala dva bataljona brigade. Do kraja oktobra, Dubičana su pomogli zauzimanje Kostreša i Bosanskog Broda. U borbama je poginulo još 35 boraca, a oko 200 je bilo ranjeno.

Krajem maja 1992. Krizni štab Bosanske Dubice, osnovao je 1. pješadijsku brigadu od pripadnika Teritorijalne odbrane. Brigada je imala zadatak da održi mir u opštini budući da su sukobi u Prijedoru pretili da se preliju i u Dubicu.

Prvog maja 1993, 11. dubička brigada je proširena spajanjem sa 1. pješadijskom brigadom. U sastavu je imala skoro 4.000 boraca i najveći deo rata bila je podređena Taktičkoj grupi 5. u sastavu Prvog krajiškog korpusa VRS.

Tokom leta 1994, dva bataljona brigade su učestvovala u odbrani Ozrena tokom napada Armije Republike Bosne i Hercegovine. Jedna minobacačka baterija uključena je u sastav Prve srpske brigade u operaciji Štit 94 u protivnapadu na Bihać.

Nakon što su hrvatske snage zauzele prostore RSK u Zapadnoj Slavoniji u operaciji Bljesak, brigada je osnovala peti bataljon kako bi pojača odbranu matične opštine. Posle sloma RSK u operaciji Oluja, brigada je priključena Operativnoj grupi 10 sa težištem na reci Savi. Od izbeglica iz Hrvatske, formirana su još dva pešadijska bataljona. U drugoj polovini rata glavni štab je bio u selu Krepšić, nedaleko od Brčkog. Nakon operacije Una 95, glavni štab se seli u Kozarsku Dubicu a u selu Krepšić bivši GŠ se transformiše u istureni štab.

Najveća iskušenja brigada je doživela u hrvatskom pokušaju zauzimanja Dubice u operaciji Una 95. Napad je počeo 18. septembra, prebacivanjem hrvatskih izviđača iz 2. gardijske brigade HV na desnu obalu Une. Do kraja dana, pripadnici 11. dubičke brigade, vojne policije, i specijalnih jedinica policije zaustavile su hrvatski napad na ovom pravcu. Odbrana je pojačana dolaskom bataljona Centra vojnih škola ”Rajko Balać” i jednom četom brigade iz Posavine. Sledećeg dana borci brigada su osujetili pokušaj prebacivanja hrvatskih vojnika na desnu obalu Save. Poginulo je 25 boraca VRS na teritoriji opštine Bosanska Dubica.

Sastav

Brigada je 1993. imala 4 pješadijska bataljona, mešovito-artiljerijski divizion (MAD), pozadinski bataljon (rezerva) i štab. Pod štab je spadala komanda, izviđački vod, četa vojne policije, četa veze, inženjerska četa, bataljon PVO i vod ABHO (Atomsko Biološko Hemijska Odbrana). Do kraja rata formirana su još tri pešadijska bataljona.

Po analizi iz 25. septembra 1994. od 3914 pripadnika brigada je imala 227 oficira i 137 podoficira. Od naoružanja 24 komada minobacača 82 mm, 24 komada minobacača 120 mm, 24 protivoklopnih raketa Maljutka. PVO je raspolagala sa 16 jednocevnih protivavionskih topova 20/1 mm, 8 topova 20/3 mm i 12 raketa Strela 2M. Artiljerija je imala 6 haubica od 105 mm, 6 topova 76 mm ZIS, 3 tenka T-34 i jedan oklopni transporter. Brigada je imala 511 motornih vozila od motocikla, automobila, teškog lansirnog mosta LMT4 do kopača rovova. Brigada je imala i lake raketne bacače 57 mm LRL, koji su urađeni u dubičkoj „FPM Mehaniki”.

Literatura

„Bilten”, informativni list 11. pešadijske brigade, Kozarska Dubica
Misirača, Miloja M. (2018). Da se ne zaboravi: Kozarska Dubica u otadžbinskom ratu 1991-1995: 11. pješadijska brigada VRS (dubička) (1st izd.). Kozarska Dubica, Banja Luka. ISBN 9789993841234.
Janković, Marko (2018). Dubički 20. vijek (1st izd.). Banja Luka: Riznica duhovnog blaga. ISBN 978-99976-619-8-2.