Bitka za Novi Grad i Kozarsku Dubicu – 18. septembar 1995.

U jutarnjim satima HV je počela sa izvođenjem operacije,koju je inicirao Ričard Holbruk, kako bi Hrvatska ušla sa boljim pozicijama u političke pregovore. „Gospodine predsjedniče,tražim od vas da odete što dalje možete, ali ne zauzimajte Banja Luku“, bile su Holbrukove riječi upućene Tuđmanu, koje se mogu pročitati u njegovoj meomarskoj knjizi.

„Tigrovi“ i“Gromovi“ (prva i druga gardijske brigada),te dijelovi tri pukovnije istovremeno napadaju opštine Kozarska Dubica, Kostajnica i Novi Grad, a krajnji cilj operacije „Una-95“ (radi tajnosti šifrovana je kao „Drina-95“) bilo je zauzimanje Prijedora. U napadu je učestvovalo ukupno 3.000 vojnika.Operacijom je komandovao hrvatski general Željko Mareković.

Nakon artiljeriske pripreme koja je dejstvovala i po vojnim i civilnim ciljevima, otpočelo je desantiranje specijalnih snaga HV na spomenute opštine. A 5. korpus ARBiH izvodi artiljerisko pješadijske napade na frontu Krupa na Uni – Novi Grad.

Izviđačko – diverzantske grupe HV su ostvarile početne uspjehe u opštinama Kozarska Dubica i Novi Grad, dok su u Kostajnici odbačene pri pokušaju prelaska rijeke. Nakon početnih uspjeha pripadnici HV naišli su na žestok otpor pripadnika VRS, koji su se u međuvremenu reorganizovali i pripremili za borbu.

Sljedećih nekoliko sati vođene su presudne borbe za opstanak srpskog naroda na svojim vjekovnim ognjištima. Važnost te odlučujuće bitke prepoznali su i civili koji su se na pojedinim mjestima organizovali i krenuli u borbu protiv neprijatelja. Do kasnih večernjih sati vođeni su intezivni vatreni okršaji koji su odnosili živote i na jednoj i na drugoj strani.

Hrvatske elitne“Crne mambe“ su imale 13 poginuli i mnogo ranjenih.

Komanda VRS je zbog izuzetno složene situacije u Kozarskoj Dubici i Novom Gradu odlučila da u borbu uvede i avijaciju RS, koja je svojim dejstvom nanijela značajne gubitke hrvatskoj vojsci, posebno artiljeriskim jedinicama.

U jutarnjim satima sljedećeg dana jedinice HV su bile odbačene sa teritorije Republike Srpske.

Iza sebe su ostavile strašne zločine nad srpskim civilima.

Da se ne zaboravi…