MLADEN STOJANOVIĆ
Rođen 7. aprila 1896. u Prijedoru, Bosna i Hercegovina. Ljekar.
Član KPJ od pre rata. U NOB stupio 1941. Poginuo aprila 1942. godine u Jošavci. Za narodnog heroja proglašen 7. VIII 1942. (110,743)
Mladen je kao đak završavao razred po razred gimnazije u Tuzli i sve više dobivao ljubavi prema svojoj rodnoj grudi i njenom narodu, koji stenje u ropstvu pod Austro-Ugarskom. Kao đak tuzlanske gimnazije pripadao je naprednoj omladini, povezanoj sa Mladom Bosnom. Nekoliko dana poslije atentata na prestolonaslednika Ferdinanda u Sarajevu, kao maturanta 3. jula 1914. godine austrijske vlasti zatvoriše Mladena Stojanovića u Tuzli. Suđenje je održano od 13. do 30. septembra 1915. godine u Bihaću. Mladen Stojanović je osuđen na 16 godina robije, a njegov brat Sreten 10 godina. Mladen je amnestiran nakon 3 godine.
1918. godine rat se završio, a Mladen je nastavio studije i završio medicinu u Zagrebu. Godine 1930. vratio se u Prijedor. Dolaskom u Prijedor sirotinju je besplatno liječio, a često siromašnom bolesniku dao novac za put do kuće. Liječio je Krajišnike bez nagrade govoreći: »Najveća mi je nagrada zahvalne oči bolesnika, koje se pridižu i u život vraćaju.« Tako je svojom čestitošću i ljudskim odnosom prema narodu stekao simpatije. Zadobio je veliko poštovanje i autoritet u narodu Kozare i Potkozarja i ušao u pjesmu naroda Krajine još prije ustanka. Za Krajišnike je doktor Mladen Stojanović bio pojam čovjeka. O njemu je pjesnik Gustav Krklec, Mladenov drug iz mladosti, rekao: »Mladen je bio čovjek kakvi će ljudi tek biti.«
U Prijedoru se priključio radničkom pokretu. Krajem septembra 1940. godine dr Mladen Stojanović primljen je u KPJ. »Tako je Mladen dočekao drugi svjetski rat kao prekaljen borac i revolucionar. Kao vojni ljekar aprilski slom Kraljevine Jugoslavije doživio je u Dalmaciji. Vraća se u Prijedor i nastavlja sa ilegalnim radom.
22. juna 1941. godine ustaše su dr Mladena Stojanovića uhapsile kao komunistu i zatvorile u Prijedoru sa još 40 talaca. 17. jula 1941. godine zapalivši slamu u zatvorskoj ćeliji i iskoristivši zabunu stražara, uspio je da pobjegne iz prijedorskog zatvora u kozarska sela.
Samo osam dana kasnije, 25. jula 1941. godine u selu Orlovcima, kod Prijedora, na partijskom savjetovanju dr Mladenu Stojanoviću je povjerena dužnost rukovodioca ustanka na Kozari. 3. avgusta 1941. godine govori na narodnom zboru kod crkve u selu Marinima. Obilazi Karan i Balj. Ljudi su mu beskrajno vjerovali, cijenili ga i poštovali, masovno se odazivali njegovom pozivu i bez oklijevanja prihvatali liniju NOB-a. Od tada počinju da se odvijaju događaji pod Kozarom koji se ne mogu nikako odvojiti od njegovog imena. Mladen je inspirator mnogobrojnih smjelih akcija pod Kozarom, koje su imale dalekosežni značaj.15. avgusta 1941. godine na partijskom savjetovanju u Knežici izabran je za komandanta jedinstvenog ustaničkog štaba za područje Kozare. Narod ga je slušao. Neprijatelj priprema prvu
ofanzivu protiv prkosne planine. Nižu se okršaji sa ustašama i Nijemcima.
16. septembra 1941. godine pet dotadašnjih odreda preraslo je u tri jake i dobro naoružane jedinice na čelu sa dr Mladenom Stojanovićem, koji učestvuje u pripremama svih pokreta i ak-cija.
17. novembra 1941. godine »Kotarska oblast« iz Bosanske Gradiške obavještava ustaško re-darstvo u Zagrebu o napadu ustanika na Gornje Podgrace.
18. novembra 1941. godine izvršen je napad na Turjak i zarobljavanje 33. satnije domobra-
na. Dr Mladen Stojanović izvještava: »Moral partizanskih četa je odličan. Priliv naroda u čete
svakim danom sve jači. Saradnja između naroda i vojske sve tješnja i dublja. Partizanska vojska
postaje svakim danom prava vojska svoga naroda. »Vojničko učvršćenje Drugog krajiškog odre-
da i stvaranje slobodne teritorije sa mrežom novih organa vlasti i pretvaranje Kozare u najsna-
žnije žarište ustanka u Bosanskoj krajini, najljepše su strnice iz istorije ovoga kraja i života
doktora Mladena Stojanovića.
Poslije neuspjele ofanzive na Kozari, neprijatelj je ostavio jaku posadu na Mrakovici. Dr Mladcn je napomcnuo da na Kozari nc mogu da budu »dva gospodara, već samo partizani« i 5. decembra 1941. godine poveo je svoje borce u neodoljiv juriš. Mrakovica je zauzeta. Neprijatelj je imao preko 120 poginulih i 119 zarobljenih. Zarobljena je velika količina oružja i municije, mnogo ratnog materijala. Ovo je bila najznačajnija akcija Kozarskog odreda od njegovog formi-ranja. Pobjeda na Mrakovici silno je ojačala borbeni moral boraca i naroda. Odred je nastavio sa akcijama.
Mnogo se pamti iz tih dana bitka na Mrakovici. Pobjeda za pobjedom… Ali, ono po čemu ga svi nose u sebi, jeste njegov humanizam, njegove izuzetne vrijednosti. Krasile su ga odlike hrabrog, vještog komandanta i vođe. Rastao je na Kozari sa Partijom i Partija sa njim.
28 decembra 1941. godine došlo je do dirljivog susreta partizana i muslimanskih seljaka u Orahovi. Iz svih sela čuje se pjesma: »Ide Mladen, vodi partizane, razvio ih na sve četir’ strane«.
Odrcd već broji oko 1000 boraca. Glavni stožerni ustaški odjel, priznajući da je dr Stojano-vic organizovao snagu od oko 5000 pušaka, 100 mitraljeza i 4 bacača, dodaje u jednom aktu da je on »istaknuti komunista i cijeli njegov pokret je na komunističkoj bazi, iako je privukao sebi i priličan broj seljaka.«
Odred izvodi pobjedonosne oružane akcije na Turjaku, Metalci, Podgracima, na pruzi Bo-sanska Kostajnica-Bosanski Novi-Prijedor. Slobodna teritorija Drugog krajiškog odreda se pro-širila prema Lijevče polju i južno od pruge Prijedor-Ivanjska.
Dr Mladen Stojanović, jedan od organizatora ustanka na Kozari i prvi komandant Drugog partizanskog (kozarskog) odreda, bio je vrlo hrabar i odlučan borac, čovjek koga su mase naro-da rado slušale i voljele. Ovako poštovanog čovjeka i voljenog od naroda je u velikoj mjeri za-sluga što je Kozara postala i ostala žarište ustanka. Narod ga je opjevao u pjesmama kao svog velikog vođu. On je već za života bio legenda naroda Kozare. Sa svojim hrabrim Kozarčanima uspješno je vodio sve bitke protiv neprijatelja. On je legendarni komandant kozarskih partizana u vremenu kad se Kozara proćula po mirisu baruta i po mirisu tople ljudske krvi, kad je Koza-ra krvarila. To je čovjek čiji je život poruka mladima kako se vole ljudi i kako se ljubi sloboda. Januara 1942. godine odlazi sa Kozare na novu dužnost i nove zadatke. Čim je prešao Sanu i stupio na podgrmečko tlo, »dočekala ga je šuma barjaka i nepregledna masa seljaka i omladi-ne«, sjeća se Branko Ćopić. Susret već legendarnog komandira i pisca opredijelio je Ćopića, po savjetu dr Mladena, da piše i stihove o ratnim danima i podvizima.
22. januara 1942. godine dr Mladen je u štabu Prvog krajiškog odreda poslije obilaska Pod-grmeča, gdje mu je dato priznanje da je njegov Kozarski odred »najorganizovaniji i najsređeniji u Bosanskoj krajini: vojnički, politički i u svakom drugom pogledu.« Na Grmeću dr Mladen obi-lazi jedinice i narod. Organizuje i učvršćuje partizanske snage.
23. februara 1942. godine na vojno-političkoj konferneciji u Skender-Vakufu dr Mladen iza-bran je za načelnika Operativnog štaba za Bosansku krajinu.
Da bi suzbio djelovanje četnika u centralnoj Bosni, kao načelnik Operativnog štaba za Bo-sansku krajinu, kreće tamo sa kozarskim proleterima.
8. marta 1942. godine dr Mladen sa Kozarskom proleterskom četom krenuo je prema Lipo-vcu gdje se nalazila četa predratnog učitelja Laze Tešanovića, ni partizanska ni četnička. Na proletere koji su po uskoj sniježnoj stazi, prtini, išli pjevajući. Tešanović je iz zasjede naredio paljbu. Dvanaest Mladenovih boraca je ubijeno, a među ranjenima bio je i dr Mladen. Proleteri su na kraju odbili napad izdajnika, sahranili mrtve i prenijeli ranjenike u Gornju Jošavku. Ovaj događaj je u cijeloj Bosanskoj krajini, a posebno na Kozari, izazvao ogorčeno reagovanie naro-da. 1. aprila 1942. godine ranjen u glavu, dr Mladen je ležao sa ostalim ranjenicima u bolnici u Gornjoj Jošavci, a tada je prenesen u obliinju kuću Danila Vukovića. Od ranjenog komandanta nije se odvajala dr Danica Perović. Ona ga je i operisala. Posebnog obezbjeđenja nije bilo, jer se nije znalo da Rade Radić priprema četnički puč. Posljednji je ranjenog dr Mladena posjetio Kosta Nađ. Ovoga dana, u 23 sata, u kuću je banula grupa četnika. Oduzeli su dr Mladenu pu-šku i pištolj, ali su se ujutro povukli.
9. aprila 1942. godine bio je koban za dr Mladena Stojanovića. On i dr Danica Perović ostali su cijeli dan sami u kući Danila Vukovića. Noć ranije četnici su zvjerski likvidirali partizanske ranjenike u obližnjoj bolnici. Rade Radić je zatražio od dr Mladena da napiše izjavu koja bi od-govarala četnicima, ali je on prkosno odbrio. Uveče je po ranjenika došla nova grupa’četnika koje je predvodio izrod Stanko Vrhovac iz Kokora. Iznijeli su dr Mladena u ćebetu i blizu poto-ka Mlinska rijeka neljudski, mučki ubili sa dva metka iz puške.
U nekim podacima stoji da je dr Mladen Stojanović ubijen noću između 1. i 2. aprila 1942. godine.
Smrt Mladena Stojanoviča tužno i bolno je odjck’nula medu njcgovim Kozarčanima i Koza-rom. Kozara je zavijena u tugu. Nad mrtvim tijelom svog iMladena, Kozarćani i Kozara dali su zavjet da će se složno boriti protiv izdajnika naroda i okupatora do konaćnog oslobođenja.
Mladen je bio izuzetna ličnost. Bio i ostao legcnda za Kozarčane i Krajišnike, simbol ljuba-vi i brige za čovjeka, heroj snage epa. Među herojima Bosanske krajine Mladen Stojanović za-uzima posebno mjesto. On je postao legendarni junak ne samo u Krajini nego i u čitavoj našoj zemlji. Njegov junački lik ostao je da živi zajedno sa slavorn herojske Kozare.
19. aprila 1942. godine 2. krajiški (kozarski) NOP odred dobio je naziv 2. krajiški NOP odred »Dr Mladen Stojanović«.
20. avgusta 1942. godine dr Mladen Stojanović je proglašen za narodnog heroja Jugoslavije.
21. septembra 1972. godine, istog dana kad je drug Tito otkrio spomenik na Kozari, 2. kraji-ški (kozarski) NOP odred »Dr Mladen Stojanović« odlikovan je ordenom narodnog heroja Jugp-slavije. (110,743)
MIKAN LAZE MARIJANOVIĆ
Rođen 17. XII 1920. u Marini, Prijedor, Bosna i Hercegovina. Zanatski radnik, član KPJ od 25. I 1942. U NOB stupio 1941. Za narodnog heroja proglašen 6. IX 1942. Mikan je prvi borac Bosne i Hercegovine koji je za života odlikovan ordenom narod-nog heroja. On dolazi u red istaknutih junaka našeg narodnooslobodilačkog rata koji su stekli slavu na bojnom polju. Od prvih dana ustanka je pod oružjem. Učestvovao je u brobama na Dragotinji, Brezičanima, među prvim je dobrovoljcima u četi Mladena Stojanovića. U borbi na Svodnoj ubio je 6 neprijateljskih vojnika i zaplijenio puškomitraljez. Ranjen je. Pohvaljen je od štaba Odreda. Učestvuje u svim borbama kozarskih partizana. Dobrovoljac je u napadu na blin-dirani voz. Dobrovoljac je i na rušenje vijadukta kod Volinje. Vijadukt je porušen, ali je od 30 dobrovoljaca poginulo 10. U 1. krajiškoj brigadi postaje komandir čete. Učestvuje u svim borba-ma za probijanje obruča oko Kozare. U bici za Kupres hvata se za guše sa uStašama. U toj borbi ubio je 80 ustaša, a četa preko 200 izdajnika. Dobio je pohvalu od Operativnog štaba. U bici na Bihaću likvidirao je 13 ustaša. Do januara 1945. godine ranjavan je 6 puta. Velike su bile bitke odvažnog kozarskog junaka. (110,448)
MIHAILO ĐURIĆ
Rođen kod Dobrljina, Bosanska krajina, Bosna i Hercegovina. Član KPJ. U NOB stupio 1941. Poginuo 1942. godine kod Vrhpolja. Za narodnog heroja proglašen 9. IX 1942.
Od prvih dana ustanka bio je jedan od najboljih boraca među partizanima sa Kozare, ne-ustrašiv i vanredno hrabar u svim borbama. Svoju hrabrost i odanost slobodi naroda, svoju mržnju prema okupatoru i ustaškim zločincima, koji su ubijali ljude i palili sela po Bosanskoj krajini, ispoljio je naročito u vrijeme neprijateljske ofanzive na Kozari, juna 1942. godine. U sla-vu epopeje nepobjedive Kozare Đurić je oružjem urezao i svoje ime.
Kad je bila formirana Druga krajiška brigada, Mihajlo Đurić je postavljen za komandira čet’e u Trećem bataljonu i sa većim žarom nastavio vojevanje.
Sa Trećim bataljonom Druge krajiške brigade prošao je mnoge borbe i u njirna ispoljio ve-liko junaštvo. U svim jurišima bio je sa svojim borcima u prvim linijama. Mihailo Đurić je pogi-nuo herojskom smrću na mostu kod Vrhpolja. Pokušao je da zapali most i onemogući odstupni-cu neprijatelju. Bio je smrtno ranjen. Prikupivši posljednju snagu uzviknuo je svojim borcima: »Naprijed, drugovi, most moramo zapaliti!«
Zbog izvanrednog heroizma pokazanog u prvim okršajima sa okupatorima i domaćim iz-dajnicima, Đurić je među prvim proglašen za narodnog heroja Jugoslavije septembra 1942. go-dine. (110,200)
STOJAN GRUJIČIČ JARUGA
Rođen 1920. u Međuvođu, Knežica, Prijedor, Bosna i Herce-govina. Radnik. Član KPJ. U NOB stupio 1941. Za narodnog heroja proglašen 25. IX 1944. Posta-o je borac 2. krajiškog odreda i sa Krajišnicima je prošao kroz velike kozarske ofanzive. U veli-koj ofanzivi na Kozari sam je jurišao na njemačku bateriju. Ručnim bombama i benzinskim fla-šama uništio je njemački top, a drugi bnesposobio. Potom je bio u Petoj, a kasnije u Jedanaestoj krajiškoj brigadi. Jedan od prvih naših artiljeraca. Januara 1943. godine topom na Benkovcu je ubio 70 Nijemaca. Na putu Benkovac-Palanka sa tri granate od topa uništio je 2 tenka, a treći oštetio. Kod Dragotinje Jaruga je uništio njemački kamion za koji je bio prikačen top, a onda tim topom tukao njemačku kolonu. Sa tim topom prošao je ofanzivu, provukao ga kroz čitavu Kozaru i Grmeč i u Driniću uništio tri njemačka tenka i dva onesposobio.
U 11. krajiškoj brigad zarobio je 7 Nijemaca kod stanice Ljeskare. Kod Ljubije je uništio 5 kola sa ustašama.
U Mesićima kod Travnika uskače u šanac i otima puškomitraljez. Jaruga je šest puta ranja-van. U borbi za Sarajevo čistio je minska polja. Mina je eksplodirala i odnijela mu obje ruke i oko. (110,246)
BOŠKO SVETOZARA KARALIĆ
Rođen 1919. u Bistrici, Prijedor, Bosna i Hercegovina. Ze-mljoradnik. Ćlan KPJ od 1942. U NOB stupio 1941. Za narodnog heroja proglašen 25. IX 1944.
Kad je planuo ustanak, stupio je u partizanski odred na Kozari. Učestvovao je u borbi u na-padu na neprijatelja iznad Ivanjske i Piskavice. Kao bombaš, a zatim kao mitraljezac, ističe se svojim junaštvom, posebno u borbama na Petrovom Gaju, Kozarcu i Gugonovoj glavici. Maja 1942. godine, kad je formirana Prva krajiška brigada, Boško je ušao u njen sastav. Kao mitralje-zac borio se u mnogim bitkama na Brankovcu i Piskavici, gdje je zarobio tri mitraljeza, zatim kod Dobrljina, Ključa i Sanice. Istakao se u borbama na Kupresu, Mrkonjić-Gradu, Jajcu, Biha-ću. Kao desetar u borbi na Bosanskom Novom zarobio je 30 fašista, a kod Prijedora pobio 25 Nijemaca.
Kao zamjenik komandira čete istako se u borbi kod Kaknja, u Podlugovima, gdje je zarobio 95 neprijateljskih vojnika.
Učestvovao je u uništavanju 35 aviona u Rajlovcu. Kad je Peta krajiška krenula u Srbiju, Boško je bio komandir čete. Kod Užica je ubio preko 350 neprijateljskih vojnika. Borio se do oslobođenja zemlje. (110,333)
LAZAR ŠTEKOVIĆ
Rođen 20. X 1924. u selu Petrinja, Bosanski Novi, Bosna i Hercegovi-na. Zemljoradnik. Član KPJ od 15. XI 1943. U NOB stupio 1941. Poginuo nesrećnim slučajem 22. III 1952. Za narodnog heroja proglašen je 5. XI 1944. Kad su u julu 1941. godine u selu zazvoni-la zvona, Lazar je pošao na ustanak. Kolone seljaka sa roguljama, kosama i sjekirama krenule su na Kostjanicu. Na Kostajnici je vođena žestoka borba.
Lazar je jurišao naoružan kocem. Poginuo je njegov otac, a Lazar je zarobio pušku od koje se više nije razdvajao. Tako je i počeo put partizanskog junaka. U jesen 1941. godine poginuo mu je i stariji brat, a zatim streljana majka. Lazar je učestvovao u mnogim borbama pokazujući izvanredno junaštvo. Tražio je da mu daju najteže zadatke. Ranjavan je šest puta. Stupio je u Petu kozarsku brigadeu i u njoj se herojski borio. (110,784)
RADE KONDIĆ
Rođen 1916. u Baltinim Jarugama, Kozarac, Prijedor, Bosna i Hercegovi-na. Šumski radnik. Ćlan KPJ. U NOB stupio 1941. Poginuo 30. VIII 1944. kod Mahnjače, kraj Žepča. Za narodnog heroja proglašen je 13. III 1945. Ustaše mu poklaše sve članove porodice, a Rade sa teškom ranom u srcu odlazi na Kozaru, sa jednom željom da se osveti. Na Kozari je na-išao na organizatora ustanka Mladena Stojanovića. Bistrom i pametnom mladiću Mladen je lako objasnio da za pokolj nevinih ljudi nije hriv ni hrvatski ni muslimanski narod, već fašisti-čki okupator i domaći izdajnici protiv kojih se treba nemilosrdno boriti. Pred Radom su pukli novi vidici. On svim srcem prilazi narodnooslobodilaćkoj borbi. 19. avgusta 1941. godine Rade Kondić je prvim hicem ubio njemačkog motorciklistu, podoficira, kod Orlovaca i zaplijenio pu-šku. To je prva puška koju su kozarski partizani skinuli sa vojnika Hitlerovog »Vermahta«. (11,42) U borbi na Mrakovici prvi je uskočio u neprijateljske rovove. Krajem 1941. i početkom 1942. godine, poslije svake borbe koju je vodio 2. krajiški odred, ime Rada Kondića sve češće se spominje. 1942. godine postaje komandir čete krajiškog Udarnog bataljona. Pravio je ćuda od junaštva. U najtežim trenucima iz prvih redova zaorio se glas komandira Kondića: »Naprijed, partizani, naprijed, Kozaro!…« Izdajnici bi bili potučeni. U neprijateljskoj ofanzivi na Kozaru u ljeto 1942. u borbi su izginuli svi vodnici i zamjenik komandira njegove čete, a komandir Rade bio je teško ranjen u grudi. Nije klonuo duhom. Kad je na njihovo sklonište naišla njemačka pa-trola, on, ranjen, prihvata borbu sa svojim omiljenim poklikom. Kad se oporavio od rane, saku-plja svoje borce i postaje komandant Udarnog bataljona u Petoj krajiškoj kozarskoj brigadi. U borbama kod Suhače uništava čitavu ustašku pukovniju. Upada u Prijedor sa svojim bataljo-nom i oslobađa iz ustaškog zatvora 70 rodoljuba osuđenih na smrt. Taj herojski podvig radio-stanica »Slobodna Jugoslavija« je nazvala tada »velikim vojničkim delom«. Polovinom 1943. go-dine postaje komandant Pete kozarske brigade. Uništava četnike u centralnoj Bosni.
Godine 1944. Peta brigada dobi zadatak da krene prema Srbiji. Prelaz preko Bosne branila je zloglasna SSS divizija »Princ Eugen«. Nijemci su iznenadili brigadu Rada Kondića za vrijeme priprema za prelaz preko rijeke. Razvila se žestoka borba u kojoj su se partizani pomiješali sa njemačkim fašistima. Zaorio se omiljeni poklik komandanta Rada: »Naprijed, parizani, naprijed, Kozaro! …« Pao je herojski u okršaju kakav je najviše volio – u borbi prsa u prsa, na život i smrt. Imao je tad 28 godina. (110,262)
PETAR MEĆAVA
Rođen 1913. u Slabinji, Dubica, Sisak, Hrvatska. Podoficir. Član KPJ. U NOB stupio 1941. Poginuo krajem oktobra 1944. u Travniku. Za narodnog heroja proglašen 27. VII 1945. Bježi iz ustaškog zatvora i postaje borac baljske čete 2. krajiškog odreda. Postaje vod-nik, komandir čete u 4. bataljonu. Učestvuje u borbama na Mrakovici, Jošikovim vodama, Prije-doru, ubija komandanta Zlobeca. U toku fašističke ofanzive na Kozari u ljeto 1942. godine Me-ćava se nalazio van obruča, ali je pohitao sa svojom jedinicom i probio se u Kozaru da pomog-ne opkoljenom odredu. Sa svojim borcima herojski je branio Kozaru. Nema borca Kozarčanina koji nije čuo kliktanje u borbama Petra Mećave: »Udri! Razbucaj! Rodilo ti žito!« Mećava posta-je komandant 3. bataljona kozarskog odreda, napada njemački bataljon i plijeni im zastavu. Za vrijeme formiranja Prve krajiške brigade postavljen je za komandanta bataljona. Kad je na Travniku poginuo komandant Josip Mažar Šoša, Mećava se zavjetovao »Za Šošinu smrt, Trav-nik noćas mora pasti!« Svoju riječ je održao. Prilikom iikvidacije posljcdnjeg ustaškog uporišta u tenku je herojski poginuo kao komandant Dcsete divizijc.
Tu na Travniku su poginula tri hcroja Kozare: Josip Mažar Soša, Pttar Mećava i Lazo Marin. (110,484)
PETAR JOVANA BOROJEVIĆ
Rođen 5. VII 1916. u Citluku, Bosanski Novi, Bosna i Herce-govina. Namještenik, član KPJ od 1942. U NOB stupio 1941. Za narodnog heroja proglašen 27. II 1948.
Po kapitulaciji Kraljevine Jugoslavije krenuo je na Kozaru sa oružjem i zajedno sa borcima pripremao oružane borbe. Bio je kurir, održavao je vezu između Baljskog odreda i Kozare. Stu-pio je u odred dr Mladena Stojanovića. U prvim borbama na Volujskom mostu, Borojević je po-kazao rijetku hrabrost. Ubrzo je postao komandir Prve čete Prvog bataljona Druge krajiške bri-gade.
U ljeto 1942. godine izvršio je napad na njemačke tenkove, koji su kontrolisali put Dubica-Mrakovica. Bombama i benzinskim bocama uništili su četiri tenka.
U napadu na Bihać 1942. godine jurišao je na most na Uni, prodro je u jednu zgradu i borio se prsa u prsa i uništio nekoliko ustaša. Novembra 1942. godine prvi je prodro u gradske ulice Jajca. Najveći podvig-napravio je u borbi na Bosanskom Novom. Četom se probio u grad i zapa-lio barake, a u toku juriša zadobio je 7 rana. Kao teški ranjenik prešao je kroz petu ofanzivu, kasnije u majevačku, pa onda komandovao 21. brigadom. (110,78)
FRANJO KLUZ
Rođen-1913. u selu Jošik, Bosanska Dubica, Bosna i Hercegovina. Pilot. Ćlan KPJ od 14. VII 1942. u MOB stupio maja 1942. Poginuo 14. IX 1944. kod Omiša. Za narod-nog heroja proglašen 18. V 1948. Svojim »potezom« Kluz bježi iz domobranstva i prelijeće u Prijedor. Avionom vrši čitav niz borbenih zadataka. Pojava prvog aviona borcima NOP daje snage, a neprijatelju strah. Nakon prve ofanzive na Kozaru partizanski avion se prebacuje Podgrmeč Odatle Kluz vrši nekoliko borbenih letova. Neprijatelj uništava avion, Od novembra 1943. Kluz radi u prvoj vazduhoplovnoj bazi u Livnu, a potom odlazi u Italiju i Afriku. Kad se usavršio, po-staje prvi komandir Prve vazduhoplovne eskadrile NOVJ. Pao je smrtno pogođen od neprijatelj-ske artiljerije kod Omiša u svojoj 29. godini života. (110,348).
JOSIP NIKOLE MAŽAR SOSA
Rođen 18. IX 1912. godine u Derventi, Bosna i Hercegovi-na. Završio je pomorsku trgovačku akademiju. Član KPJ od 1935. godine. U NOB stupio 1941. Poginuo 20. X 1944. u Travniku. Za narodnog heroja proglašen 26. VII 1949.
Josip Mažar je po završetku pomorske akademije u Bakru dvije godine plovio na brodovima, ali je kao komunista otpušten iz službe i policijski sproveden u Banju Luku. Tu su ga pri-mili u KPJ 1935. U redovima KPJ, koja je vršila snažan uticaj na banjalučku sredinu, Šoša se svrstao u red najaktivnijih. Policija je čestim hapšenjem prekidala njegotf posao, ali Šošinu re-volucionarnu djelatnost nikada nije mogla zaustaviti, ni onda kada je bio prinuđen da štrajkuje glađu, ni onda kada su ga premlaćivali u Crnoj kući. Početkom juna 1941. Soša je bio jedan od 14 najistaknutijih komunista Bosanske krajine, koji su na Šehitlucima, iznad Banjaluke, pravili posljednji raspored podizanje naroda na ustanak. Od prvog sastanka s kozarskim komunisti-ma. u selu Orlovcima kod Prijedora, 25. jula 1941. godine, ućestvuje u pripremama ustanka sa dr Mladenom Stojanovićem. Rukovodi prvim oružanim akcijama na rudnik Lješljane. Formira Lješljansko-dobrljinski odred. Učestvuje u napadu na Podgrace, Turjak. Hrabar i neustrašiv, po-staje komandant bataljona. U decembru 1941. godine zamjenik je komandanta 2. krajiškog odreda. Maja 1942. godine ispoljava sposobnost i spretnost pri rukovođenju za oslobođenje Pri-jedora. Brani Kozaru u velikoj fašističkoj ofanzivi juna i jula 1942. godine kao hrabar i neustra-šiv rukovodilac. Njegovo junačko držanje u borbama na Kozari dalo mu je popularnost kod nje-govih ratnika. Na Paležu 22. septembra 1942. godine postaje komandant 5. krajiške (kozarske) brigade.
Ispred 4. krajiške divizije, postrojene 7. januara 1943. godine na snijegom pokrivenoj zarav-ni kraj Srpske Jasenice pod Grmećom, vrhovni komandant NOV i POJ drug Tito primio je ra-port od njenog’ prvog komandanta Josipa Mažara Soše. Sa ovom divizijom Soša će lomiti nepri-jateljsku ofanzivu na Grmeču i oslobađati krajiške gradove. Kao komandant 11. krajiške divizije uništiće četnićki pokret u centralnoj Bosni, presijecati komunikacije Brod – Sarajevo u vrijeme bitke na Sutjesci. Uoči nove, 1944. godine, po ucrtanim strelicama njegove operativne zamisli, kretaće se divizije 5. udarnog i 1. proleterskog korpusa prema Banjaluci. Poginuo je oktobra 1944. godine kao načelnik Operativnog odjeljenja 5. udarnog korpusa, od eksplozije minobacač-ke granate prilikom napada na Travnik. (110,481). Pogibija proslavljenog komandanta sa Koza-re tužno je odjeknula Kozarom i Potkozarjem i cijelom Bosanskom krajinom.
RANKO SlPKA
Rođen 1917. u Cvijetniću, Drvar, Bosna i Hercegovina. Student, član KPJ od 1940. u NOB stupio 1941. Poginuo 7. XI 1944. između Travnika i Zenice. Za narodnog heroja proglašen 26. VII 1949. Kad je buknuo ustanak na Kozari 1941. godine. Šipka je bio među orga-nizatorima ustanka zajedno s Mladenom Stojanovićem i Josipom Mažarom Šošom. U prvim borbama istakao se hrabrošću i političkom zdrelošću. Postao je komandir čete, a juna 1942. kor mandant Udarnog bataljona. Kao komandant Udarnog bataljona komanduje ovom nepobjedi-vom jedinicom u toku fašističke ofanzive na Kozari, juna i jula 1942. godine, čini čuda od juna-štva, uništava neprijatelja sa svojim junačkim borcima Udarnog bataljona, brani svaku stopu Kozare, probija fašistićki obruč i izlazi iz Kozare sa svojim Udarnim bataljonom. Za vrijeme na-pada na Bihać pohvaljen je od Vrhovnog komandanta NOV i POJ. 1943. godine postao je ko-mandant Pete krajiške (kozarske) brigade, a 1944. zamjenik komandanta 4. krajiške divizije. U mnogim borbama u kojim je učestvovao ispoljio je izvanredno junaštvo. Predvodio je borce u jurišima. Istakao se u bici na Mrakovici, u neprijateljskoj ofanzivi na Kozari, u ljeto 1942. Bio je popularan borac i komandant. O Šipki narod je ispjevao mnoge pjesme: »Kada Ranko koman-duje Petom, četnici se rastaju sa svetom«. Ranko Šipka spada u red najvećih junaka Kozare. O njegovom junaštvu su pričane priče i stvarane legende (110,774).
DRAGOJE MIIJATOVIĆ ŠVARC
Rođen 1908. u Međuvođu, Prijedor, Bosna i Hercegovina. Zemljoradnik. Clan KPJ od početka 1941. u NOB stupio jula 1941. Poginuo 5. XII 1941. na Mra-kovici. Za narodnog heroja proglašen 5. VII 1951.
Učestvovao je u organizovanju ustanka na Kozari. Bio je jedan od organizatora naroda na Knežici i Bosanskoj Dubici i u tim prvim akcijama pokazao veliku hrabrost. Poslije borbe kod Podgradaca o njemu se govorilo kao o velikom knešpoljskom junaku. U bici na Mrakovici juna-čkije poginuo. Narod je o njemu pjesme pjevao i nazivao ga herojem. (110,499)
ESAD MUHAREMA MIDŽIČ
Rođen 1917. u Prijedoru, Bosna i Hercegovina. Studept. Član KPJ od 1940. U NOB stupio 1941. Strijeljan 1942. u Banjoj Luci. Za narodnog heroja proglašen 5. VII 1951.
Ponikao u siromašnoj prijedorskoj porodici, istrajno je išao putem istaknutog komuniste-revolucionara. Teško se školovao, ali je uvijek bio najbolji, stalno među naprednim mladim lju-dima od gimnazijskih klupa u Prijedoru i Bihaću do Pravnog fakulteta u Beogradu. Živog duha i znatiželjan, nastojao je što više da sazna i bude neposredan učesnik akcije. Tako je sa rudari-ma Ljubije za vrijeme njihovog štrajka septembra 1940. godine. Tada postaje član KPJ. Rat je dočekao kao član MK KPJ za Prijedor. Odlukom Partije odlazi u sela i učestvuje u pripremama ustanka. Odmah po ustanku, a osobito u velikim borbama kozarskih partizana u Podgradcima, Turjaku i Mrakovici, došli su do punog izražaja oni Esadovi kvaliteti s kojima je jedino i mogao da bude na čelu hrabrih Kozarčana. 9. februara 1942. godine Esadu Midžiću je povjerena duž-nost politićkog komesara Kozarske proleterske čete. Kad je od najboljih boraca Bosanske kraji-ne formiran Prvi krajiški proleterski bataljon, Esad je postao politički komesar tog bataljona. Krajiški proleteri vodili su teške bitke u centralnoj Bosni protiv četnika, ustaša i Nijemaca. Kada je bataljon na Motajici bio desetkovan. Esad Midžić se sa 20 drugova probio prema Če-mernici, ali je pao u četničku klopku i zarobljen. Predat je ustašama, a ovi ga odvode u Banju Luku, u zloglasnu Crnu kuću. Odbio je predlog ustaša da pređe u njihovu službu, da će biti po-milovan kao »zavedeni partizan«. Esad im je odgovorio: »Da, tačno je da sam partizan, ali prije svega ja sam komunista i još nešto: komesar proleterskog bataljona. Prema tome, nisam, »zave-deni partizan, već svjestan boraci rukovodilac. Znam sve veze, ali vam nećii reći ni jednu, jer to rade samo izdajnici, a nikada komunisti.«
Ustaše su ga mučile. Nije ništa priznao. Kada mu je prije strijeljanja prišao hodža da ga bla-goslovi, prezrivo ga je odbio i rekao da je to glupo i nedostojno komuniste. Prije nego što je streljački vod pucao, Esad je klicao Komunističkoj partiji i vikao da mu nije žao što gine, jer će narodna borba uroditi plodom. Strijeljan je 17. jula 1942. godine. Esad Midžić spada u red naj-boljih junaka Kozare (110,494).
MILOŠ MAMIĆ
Rođen u Omarskoj, Prijedor, Bosna i Hercegovina. Metalski radnik. Ćlan KPJ od 1937. U NOP stupio 1941. Poginuo aprila 1942. u selu Jugovcu. Za narodnog heroja pro-glašen 5. VI1951.
Kao mlad učestvuje u sindikalnom pokretu u Beogradu. Izabran za sindikalnog funkcione-ra. Učestvovao je u mnogim štrajkovima u Beogradu. Bio je član rejonskog komiteta i član Mjesnog komiteta za Beograd. 1939. godine postao je člna Pokrajinskog komiteta Komunističke partije Jugoslavije za Srbiju. Odlazi u niški i leskovački okrug na rad. Opkoljen, bori se 10 časo-va dok traje municije. Pred smrt su uništili partijski materijal, rastavili pištolje da ih neprijatelj ne bi koristio. (110,442)
RADE ĐOKE BAŠIČ
Rođen 21. III 1919. u Donjim Garevcima, Prijedor, Bosna i Hercego-vina. Student prava. Clan KPJ od 22. VI 1941. U NOB stupio 1941. Za narodnog heroja progla-šen 20. XII 1951. Radio je na pripremama oružanog ustanka. U ustanku je stupio u 2. krajiški NOP odred. Postao je politički delegat, zatim zamjenik političkog komesara čete i komesar čete. Učestvovao je u mnogim borbama koje su u to vrijeme vođene na Kozari. Za vrijeme velike ofanzive na Kozari bio je ranjen, ali je ostao u četi i dalje učestvovao u žestokim borbama. U Ijeto 1942. godine postao je pomoćnik komesara bataljona u Petoj krajiškoj (kozaračkoj) briga-di, a u jesen iste godine politički komesar bataljona. U 1943. postaje politički komesar 12.’briga-de; 11. divizije, a 1941. politički komesar 10. divizije. Rade Bašić je bio izvanredno hrabar borac i umješan rukovodilac koji je dobivao priznanja viših štabova. (110,41)
LEPA SVETOZARA RADIĆ
Rođena 19. decembra 1925. godine u Gašnici, kod Bosanske Gradiške, Bosna i Hercegovina. Đak. Clan KPJ od 1941. u NOB stupila 1941. Obješena februara 1943. u Bosanskoj Krupi. Za narodnog heroja proglašena 20. XII 1951.
Lepa je završila zanatsku školu u Bosanskoj Gradišci. Bila je aktivista Skoja i primljena u Partiju. 23. decembra 1941. godine bježi iz ustaškog zatvora i stupa u partizane. Bila je borac Grbovačke čete Kozarskog odreda do proboja obruča na Kozari, jula 1942, a u avgustu 1942. godine s borcima Odreda prešla je u Podrgmeč. U kozarskoj ofanzivi su joj poginuli otac Sveto, Milan, 15-godišnji brat jedinac, i stric Vlado, koga je posebno voljela.
Lepa je upućena na terenski rad sa omladinom. Postaje član Opštinskog komiteta KPJ. Lepa ide i kao borac u akcije. U IV neprijateljskoj ofanzivi zadužena je za prenos ranjenika i organi-zaciju zbjega u Grmeču. Na partizane je napadala 7. SS divizija. Zbjeg je opkoljen. Na Nijemce je ispucala sve metke iz svog oružja. Junački se borila do posljednjeg metka hvatajući se u koštac sa Nijemcima. Branila se kao lavica i pozivala narod da se brani golim rukama. Nijemci su je savladali udarcima kundaka i vezali. Obratila se svezana zbjegu da se bori. S narodom je iz Gr-meča provedena u Krupu. Prije nego su joj na’takli omču navrat, uzviknula je: »Živjela Komuni-stička partija i partizani! Bori se, narode, za svoju slobodu, ne daj se zlikovcima u ruke! Mene neka ubiju, imaće ko da me osveti!« Na gubilištu su joj govorili da će joj pokloniti život ako kaže ko su rukovodioci i komunisti među zarobljenim narodom. Lepa im je odgovorila: »Ja ni-sam izdajnik svoga naroda. Oni će se sami otkriti kad budu uništavali zlikovce kao što ste vi!« Imala je 17 godina kad su je zlikovci objesili. Ovo je najmlađi narodni heroj. (110,662;406,125)
RUDI CAJAVEC
Rođen 1. IV 1911. u Zgošću, Kakanj, Zenica, Bosna i Hercegovina. Student. Član KPJ od prije rata. U NOB stupio 1941. Poginuo 4. VI 1942. u s. Kadinjani, kod Banja-luke. Za narodnog heroja proglašen 20. XII 1951. 23. maja 1942. godine iz Banje Luke ustaški avion se spušta na improvizovani aerodrom na Urijama, kod Prijedora. Prvi partizanski avijatičar. 4. VI 1942. napao je neprijateljski garnizon u Banjoj Luci. Tom prilikom oboren i teško ranjen. Da ne bi pao živ neprijatelju u ruke, izvršio je samoubistvo. (110,125)
IVICA MARUŠIĆ RATKO
Rođen 6. III 1912. u Grabu,, Obalj, Bosansko Grahovo, Bosna i Hercegovina. Željeznički službenik. Ćlan KPJ od 1932. ili 1933, U NOB stupio 1941. Poginuo sep-tembra 1942. na Manjaći. Za narodnog heroja proglašen 20. XII 1951.
Juna 1941. godine dolazi na Kozaru. Bio je jedan od rukovodilaca ustanka na Kozari. Kada su se organizovale partizanske jedinice na Kozari septembra 1941. godine, Ivica Marušić je po-stavljen za komandira Treće čete 2. krajiškog NOP odreda. Bio je vješt diverzant. Početkom 1942. godine organizovao je napad na njemački oklopni voz na pruzi Prijedor-Bosanski Novi. Preobučen u domobransku uniformu na stanici Donja Dragotinja zaustavlja voz i ulazi u njega. Sa svojim borcima uspijeva da posadu razoruža i većim dijelom pobije, a potom da iskoči iz voza. Partizani su iskočili iz voza i nosili poginulog druga. Krajem 1941. godine Ratko je kao ko-mandant bataljona paralisao prugu Prijedor-Bosanski Novi. Januara 1942. godine zarobljava 100 neprijateljsih vojnika. Minirao je vijadukt Kostajnica-Volinja. Učestvuje u borbama za oslo-bođenje Prijedora maja 1942. Kad je formirana, postaje komandant Prve krajiške brrgade. (110,454)
VLADMIR NEMET, BRACO KOZARČANIN
Rođen 8. XII 1918. godine u Zagrebu, Hrvatska. Student tehnike. Ćlan KPJ od pre rata. U NOB stupio 1941. Poginuo 2. VIII 1944. između Ključa i Petrovca. Za narodnog heroja proglašen 20. XII 1951.
Jula 1941. godine sa falsifikovanom propusnicom otišao je iz Zagreba u Prijedor. Prebacio se na Kozaru. Bio je kurir 2. krajiškog (kozarskog) odreda. Krajem 1941. postavljen je za sekretara Okružnog komiteta SKOJ-a za Kozaru. Učestvovao je u kozarskoj ofanzivi i pokazao se kao neustrašiv borac. Bio je omiljen među Kozarčanima, pa su ga zvali Braco Kozarčanin. (110,553)
STEVO ĐORĐA RAUŠ
Rođen 23. X 1916. u Brezičanima, Prijedor, Bosna i Hercegovina. Zemljoradnik. Clan KPJ od 10. XII 1941. U NOB stupio 1941. Za ftarodnog heroja proglašen 20. XII 1951.
Učestvovao je u prvim borbama na terenu Prijedora i Bosanskog Novog. Istakao se kao hrabar borac. Postavljen je za vodnika u 2. krajiškom (kozarskom) partizanskom odredu. Počet-kom 1942. postaje komandir Pete čete 1. bataljona Krajiškog odreda. Kad je formirana 1. kraji-ška brigada, kao hrabar komandir čete odmah je postavljen za komandanta 1. bataljona. Rato-vao je na Kupresu, Bihaću… Avgusta 1943. postaje komandant Prve krajiške brigade. Vodi teške borbe po Srbiji i za oslobođenje Beograda…(110,684)
DRAGUTIN DRAGAN ĐURE STANIĆ
Rođen 13. II 1913. u Gornjem Vodičevu, Bosanski Novi, Prijedor, Bosna i Hercegovina. Radnik. Ćlan KPJ od decembra 1941. U NOB stupio 1941. Za narodnog heroja proglašen 20. XII 1951.
U prvim akcijama na Kozari, a naročito u napadu na Prijedor, bio je zapažen. Učestvovao je u zarobljavanju neprijateljske artiljerije. Bio je borac, desetar, vodnik, komandir čete Drugog krajiškog partizanskog odreda, pa komandant bataljona i zamjenik komandanta Prve krajiške
brigade. U prvvim danima ofanzive na Kozari, u ljeto 1942, Stanić je sa svojim bataljonom na Pi-skavici neprijatelju nanio velike gubitke. Kao komandant bataljona komanduje u napadu na ce-sti Prijedor-Bosanska Dubica; kod Asine straže zarobljava 2 topa i 50 neprijateljskih vojnika. Ističe se komandovanjem i ličnom hrabrošću. Komanduje 2. krajiškom brigadom. U bici sa čet-nicima na Glasincu zarobljeno je 30 mitraljeza i 1 top. Herojski se bori kod Trnova, Kalinovik…(l 10,732).
ENVER ŠILJAK
Rođen 1919. u Bosanskoj Gradišci, Banjaluka, Bosna i Hercegovina. Službenik. Clan KPJ od 1940. U NOB stupio jula 1941. Strijeljan 5. septembra 1941. u Tuzli. Za na-rodnog heroja proglašen 20, XII 1951.
U Banjaluci je završio 5 razreda gimnazije, a u šestom je isključen iz škole zbog svojih na-prednih ubjeđenja. Školovanje nastavlja u Osijeku. 1938. godine zaposlio se u Tuzli u rudniku Kreka. Tad je primljen u SKOJ, a dve godine kasnije i u Komunističku partiju. Bio je sekretar Okružnog komiteta SKOJ-a u Tuzli. Februara 1941. godine je uhapšen i protjeran u rodno mje-sto. Vratio se u Tuzlu i živi ilegalno do kraja juna, kada se kao član Oblasnog vojnog rukovod-stva povukao u okolinu grada i počeo da radi na pripremanjitustanka.
Uhapšen je u julu 1941. godine prilikom prenošenja oružja i odlaska u partizane. Kada su ga sprovodili u otvorenom automobilu kroz Tuzlu, digao se na noge i otimajući se ustašama pjevao Internacionalu, klicao Komunističkoj partiji i pozivao narod na ustanak. Prijeki sud ga je osudio na smrt. Predlog suda da traži pomilovanje odbio je prezrivo: »Ja znam kakav je ovo sud. Zato ga i ne priznajem. Priznajem samo sud KPJ i jedino njoj sam spreman da odgovaram za svoje djela. Ovaj sud ne smatram legalnim, jer služi okupatoru i domaćim izdajnicima«. (406,224) Održao je govor protiv okupatora i o potrebi oružane borbe. 5. septembra 1941. godi-ne pred strijeljanje skinuo je^svoju bluzu od šatorskog krila i dao je kočijašu koji je čekao tu da odveze njegovo mrtvo tijelo. Prilikom strijeljanja nije bio dobro pogođen, ostao je ranjen na no-gama, uhvatio se za krvave grudi i uzviknuo: »Što vam drhte ruke, fašistički psi, pucajte! Možete ubiti Envera Šiljka, ali Komunističku partiju – nikada! Pucajte izdajnici! I u vas će pucati moji drugovi, komunisti i skojevci!« (406,224) Takvo njegovo držanje snažno je odjeknulo u tuzlan-skom kraju. Desetine omladinaca iz Tuzle, oduševljene Enverovim primjerom, otišle su u parti-zane. (110,773).
BOSKO BLAGOJA ŠILJEGOVIĆ
Rođen 6. V 1915. u Mirkovcu, Bosanska Dubica, Prijedor, Bosna i Hercegovina. Student filozofije. Član KPJ od septembra 1940, U NOB stupio 1941. Za narodnog heroja proglašen 20. XII 1951.
Šiljegović je bio jedan od organizatora i rukovodilaca ustanka na Kozari. Oktobra 1941. po-staje član OK KPJ za Kozaru, a u ljeto 1942. godine politički komesar 2. krajiškog odreda. Uče-stvuje u pripremanju napada na Prijedor maja 1942.
Poslije velike neprijateljske ofanzive na Kozari, u ljeto 1942. godine, kad je osnovana Peta kozarska brigada, Boško postaje njen politički komesar. Maja 1943. godine postaje politički ko-mesar 4. krajiške divizije. Januara 1944. godine postaje komesar 8. dalmatinskog korpusa. Bio je politički komesar 4. armije… (110,769)
AVDO REDŽO ĆUK
Rođen 7. III 1920. u Bosanskoj Dubici, Prijedor Bosna i Hercegovina. Učitelj. Clan KPJ od oktobra 1941. U NOB stupio 1941. Poginuo 13. XI 1943. na Cardaku, kod Bosanske Krupe. Za narodnog heroia proglašen 23. VII 1952.
U novskoj partizanskoj četi učestvuje u akcijama kao zapažen borac.
Krajem septembra 1941. napravio je veliki podvig. Po zadatku Operativnog štaba za Bosan-sku krajinu išao je u Bosanski Novi za isporuku oružja partizanskim jedinicama. Nijemci i usta-še su primijetili varku. Avdo se jedva spasio bjekstvom.
Avdo odlazi u centralnu Bosnu i stupa u bataljon sa kojim prolazi mnoge borbe. Postavljen je za političkog komesara bataljona. Poslije povratka bataljona iz Slavonije i Kozare, Ćuk odlazi Podgrmeč i postaje komesar 8. krajiške brigade 28. decembra 1942. godine. Istakao se u mno-gim borbama na Šatoru, Uni… Poginuo je u borbi sa ustašama. U znak sjećanja na njegov heroj-ski lik, omladinska radna brigada 1944. godine nosila je njegovo ime. O njegovu heroizmu na-rod je stvarao legende i čuvao uspomenu na svog velikog junaka. (110,144)
LAZAR MARIN
Rođen u selu Marinima, Prijedor, Bosna i Hercegovina. Auto mehaničar. Clan KPJ od kraja 1941. U NOB stupio 1941. Poginuo krajem 1944. u Travniku. Za narodnog he-roja proglašen 23. VII 1952.
Bio je kurir štaba Odreda. Krenuo je sa Udarnim bataljonom Kozarskog odreda u borbu u centralnu Bosnu. Stupa u 2. krajišku brigadu. Bori se na Ljubiji, Suhači, Bosanskom Novom, Benakovcu kao uzoran junak. Postaje komandir tenkovske čete i na Travniku vodi borbu sa Ni-jemcima i ustašama. Kod ustaške kasarne u Travniku neprijatelj je smrtno pogodio tenk i u nje-mu dvojicu heroja, Marina i Mećavu. (110,451).
JOVO BIJELIĆ
Rođen 18. XI 1914. u Jasenju, Bosanska Dubica, Bosna i Hercegovina. Ze-mljoradnik. Član KPJ od 1942. U NOB stupio 1941. Za narodnog heroja proglašen 23. VII 1952.
Stupio je u Prvu partizansku četu 2. bataljona 2. krajiškog odreda. Ističe se u borbama kao puškomitraljezac na Kruškovcu, Novoselcu, Verijama, Drakseniću, oko Bosanske Dubice… U na-padu na Mrakovicu likvidira neprijateljske predstraže, zarobljava puškomitraljez. Njegova dese-tina zarobila je 20 ustaša i velike količine oružja. U februaru 1942. godine, kad je neprijatelj na-predovao od Dubice prema Prijedoru, svojom desetinom ga je iznenadio i natjerao na povlače-nje. Bijelić je bio teže ranjen. Aprila 1942. godine kao mitraljezac učestvovao je u udarnoj grupi u napadu na Bosansku Dubicu. Jovo je branio most na Uni i nije dao neprijatelju da mu pristig-ne pojačanje.
Maja 1942. godine u napadu na Prijedor Jovo je bio vodnik. Likvidirao je uporište na željez-ničkoj stanici, oduzeo bacače od ustaša i omogućio partizanima prodiranje u grad. Postao je za-mjenik komandira čete.
Pri formiranju 5. kozarske brigade bio je zamjenik komandira 1. čete 2. bataljona. U svim fcorbama koje je vodila brigada na Bihaću, Bosanskom Novom, Bos. Krupi istakao se kao jedan od najhrabrijih puškomitraljezaca u jedinici. Maja 1943. godine na narodnom zboru istaknut je kao primjer junaštva… Sa 5. kozarskom brigadom učestvovao je u borbama protiv četnika u centralnoj Bosni. (110,55)
OSMAN HASANA KARABEGOVIĆ
Rođen je 7. IX 1911. u Banjoj Luci, u Bosni i Hercego-vini. Pohađao je gimnaziju i bio aktivista udruženja »Mlada Jugoslavija«. U KPJ je primljen 1932. i iste godine istjeran iz škole zbog učešća u đačkom štrajku. Poslednji razred gimnazije završio je u Sarajevu 1933. Zbog aktivnosti u SKOJ-u i Partiji uhapšen je. Na saslušanju su ga tukli kor-bačem. Pušten je iz zatvora pod pritiskom demokratske javnosti. Osman je 1933. upisao veterinu u Zagrebu. Uključio se u rad SKOJ-a i Partije. Zbog te aktivnosti bio je više puta hapšen od zag-rebačke policije. 1935. protjeran je u Banju Luku. Školske 1936/37. upisao se na medicinu u Beo-grad i postao jedan od najaktivnih studenata i komunista, pa je izabran za člana Univerzitetskog ko-miteta SKOJ-a i člana Akcionog odbora u Beogradu. Učesnik je svih demonstracija protiv reži-ma, pa je više puta hapšen i premlaćivan. Kad je otpočeo drugi svjetski rat, Osman se vraća u Banju Luku. Izabran je za ćlana Oblasnog komiteta KPJ za Bosansku krajinu.
Jedan je od organizatora savjetovanja koje je održano početkom juna 1941. na Šehitlucima, iznad Banjaluke. To je bio posljednji dogovor komunista u pripremi ustanka u Bosanskoj kraji-ni. U drugoj polovini juna 1941. on obilazi Prijedor, Bosanski Novi, Krupu i Bihać, održava sa-stanke sa vojnim povjerenicima i partijskim komitetima i prenosi usvojene odluke rukovodstva KPJ u vezi sa pripremama ustanka. Početkom jula 1941. zajedno sa Josipom Mažarom Šošom obišao je Bosanski Petrovac i Dvor i formirao vojne komitete za pripreme oružane borbe.
Uoči samog ustanka, 25. jula 1941. prisustvovao je savjetovanju u Orlovcima kod Prijedora, gdje je izvršen raspored. Karabegović je, zajedno sa doktorom Mladenom Stojanovićem, upu-ćen na Kozafu da organizuje ustanak. Sa doktorom Mladenom Stojanovićem, Josipom Maža-rom Sošom i drugim prijedorskim, novskim i dubičkim komunistima organizovao je oružane grupe i akcije. Već u avgustu 1941, kada je formiran 2. krajiški narodnooslobodilački partiza-nski odred, postao je njegov prvi politički komesar. Početkom oktobra 1041. učestvovao je na vojnom savjetovanju koje je održano u glavnom štabu za Bosnu i Hercegovinu na Romaniji. Je-dan je od organizatora oblasnog partijskog savjetovanja za Bosansku krajinu, održanom 22. fe-bruara 1942. u Skender-Vakufu. Tada je Osman postavljen za političkog komesara Operativnog štaba za Bosansku krajinu, a krajem 1942, kad je formiran I bosanski korpus, postavljen je za njegovog političkog komesara. Do kraja rata, između ostalog, bio je sekretar Oblasnog komiteta KPJ za Bosansku krajinu, član Pokrajinskog komiteta KPJ i član Glavnog štaba NOV i POJ za Bosnu i Hercegovinu. Učestvovao je kao vijećnik na I i II zasjedanju AVNOJ-a i na oba zasjeda-nja ZAVNOBiH-a. Za narodnog heroja proglašen je 23. jula 1952 (110,332).
STEVAN MILANA DUKIĆ
Rođen 16. oktobra 1920. u selu Rogolji, Bosanska Gradiška, Bosna i Hercegovina. Završio je osnovu školu. Kao dječak od 16 godina došao je u Beograd. Iz-učio je tekstilni zanat. Od 1937. godine bio je aktivan među tekstilnim radnicima. Postao je član SKOJ-a. Organizuje štrajk 1937. i 1938. godine. Učestvovao je u svim akcijama omladine Beo-grada. U demonstracijama 27. marta 1941. godine predvodio je radnike sa Karaburme. Član je 5. rejonskog komiteta KPJ na Karaburmi, a u ljeto 1941. i član MKKPJ za Beograd. Radio je na organizovanju akcija u Beogradu i otpremanja boraca u partizane. Kao instruktor KPJ od avgusta do novembra 1941. godine je u Šumadiji. Vraća se u Beograd na politički rad. Marta 1942. go-dine PK KPJ poslao ga je u Zemun.
Jula 1942. godine uhapšen je i mučen. Nije ništa priznao: »Za izdajnike nema ništa«. Ustaše su ga batinom prebile i nožem izbole, a zatim ga objesile za rešetke na prozoru njegove ćelije.
Imao je samo 22 godine i junačko srce, koje je svjesno žrtvovao za slobodu svojih drugova i svog naroda.
Za narodnog heroja proglašen je 6. jula 1953. godine. (406,197)
MILAN TOME EGIĆ
Rođen 1913. u Brezičanima, Prijedor, Bosna i Hercegovina. Sezonski radnik. Član KPJ od oktobra 1941. U NOB stupio 194.1. Poginuo avgusta 1943. kod Kotor-Varoši. Za narodnog heroja proglašen 24. VII 1953.
Kad je buknuo ustanak na Kozari, bio je rukovodilac prve ustaničke grupe u selu Breziča-nima. Sa njom je presjekao prugu i uništio opštinu u selu. Egić’ stupa u 3. četu 2. krajiškog odreda. I tu se isticao hrabrošću i disciplinom. Na Prljugovcu septembra 1941. god. uništava bunker. Smjel i hrabar, Egić niže podvig za podvigom.
U napadu na Prijedor, maja 1942. godine, kao dobrovoljac jurišne grupe privlači se neprija-teljskim topovima i likvidira posadu, a potom tim topovima gađa neprijateljska utvrđenja.
Za vrijeme neprijateljske ofanzive na Kozari bio je zamjenik političkog komesara bataljona, a iduće godine komandant bataljona u 12. krajiškoj brigadi. U centralnoj Bosni u Rudanci likvi-dira voz i zarobljava veliki plijen ratnog materijala.
Poginuo je u 1943. godini u jurišu na položaje Nijemaca i ustaša iznad Kotor-Varoši. (110,213)
DUŠAN EGIĆ
Rođen 27. I 1916. u selu Brezičanima, Prijedor, Bosna i Hercegovina. Služ-benik. Clan KPJ od novembra 1941. U NOB stupio 1941. Za narodnog heroja proglašen 24. VII 1953.
U početku ustanka postao je borac 3. čete Kozarskog odreda. U borbama na Volinskom raostu, Svodni, Brezičanima, u napadu na blindirani voz, u borbama na Prljubovcu, Donjoj Dra-gorinji pokazao.je veliku hrabrost. Doprinio je razvoju bratstva i jedinstva. Postavljen je za za-mjenika komandira, a aprila 1942. za komandira 5. čete 1. bataljona kozarskog partizanskog odreda.
Istakao se na likvidaciji neprijateljskog uporišta Blagaj kod Bosanskog Novog. Od 18 do 22. juna 1942, za vrijeme ofanzive na Kozari, Egić je svojom četom napao kolonu neprijatelja u selu Marinima (300 vojnika). Zahvaljujući njegovoj hrabrosti, neprijatelj je razbijen i zarobljeno je 100 vojnika, mnogo oružja i municije. U toku ofanzive na Kozari isticao se junaštvom. Njegova četa je među prvim izvršila proboj obruča u Donjem Jelovcu i time pomogla izlaz ostalim jedi-nicama. Septembra 1942. godine postao je zamjenik komandanta, a onda komandant 1. bataljo-na 2. krajiške brigade. Juna 1943. postavljen je za zamjenika komandanta brigade. Kao koman-dant brigade sa svojom jedinicom vodi borbe oko Tuzle. Avgusta 1944. godine postaje koman-dant 5. kozarske brigade… Vodi borbe za oslobođenje… (110,212)
MILE OSTOJE MEĆAVA
Rođen 1915. u Vlaškovićima, Bosanska Dubica, Prijedor, Bosna i Hercegovina. Zemljoradnik. Clan KPJ od 1941. U NOB stupio 1941. Poginuo maja 1942. u Kle-kovcima, kod Bosanske Dubice. Za narodnog heroja proglašen 24. VII 1953.
U prvim borbama koje su se vodile u Agincima i Komlencu istakao se kao jedan od najhra-brijih boraca Drugog kozarskog odreda. Svojom hrabrošću ističe se u borbama na Kozari, Pod-gracima, Mrakovici, Turjaku, od Gradine od Jasenovca, na pruzi između Banjaluke i Prijedora. Januara 1942. godine stupa u Kozarsku proletersku četu. Odlazi u borbu protiv četnika u cen-tralnu Bosnu i tamo je ranjen. Herojski se borio. Maja 1942. godine, kad je neprijatelj iz Dubice i Jasenovca tenkovima napadao na slobodnu teritoriju Kozare, Mećava je kao vodnik Prve pro-leterske čete Udarnog bataljona prvi skočio na tenk u selu Klekovcima i smrtno ranjen ostao na njemu. Njegovom zaslugom tada su zarobljena dva neprijateljska tenka. Radio-stanica »Slo-bodna Jugoslavija« ponavljala je nekoliko puta vijest o heroizmu bosanskog junaka Mila Meća-ve, koji je junački pap na neprijateljskom tenku. (110,485)
FADIL MUSTAFE ŠERIĆ
Rođen 1914. u Bosanskoj Dubici, Bosna i Hercegovina. Učitelj. Član KPJ od 1940. U NOB stupio 1941. Poginuo 1942. na Motajici. Za narodnog heroja proglašen 24. VII 1953. Kad su počele pripreme za ustanak, kao član KPJ jedan je od najaktivnijih organi-zatora narodnooslobodilačkog pokreta na Kozari. Sakupljao je oružje i pripremao ljude za bor-bu. Mnogo je radio među muslimanskim življem kog je ustaška vlast pokušavala da okrene pro-tiv NOP-a. Zahvaljujući Fadilu Šeriću mnogi su se Muslimani našli u partizanskitn redoviraa u prvim danima ustanka.
Novembra 1941. Fadil dolazi u jedinicu. Odmah se ističe hrabrošću i junaštvom. Januara 1942, kad su ustaše krenule iz Jasenovca da vrše pokolj po srpskim selima, Fadilova jedinica ih je dočekala i razbila. Kao delegat voda jedne proleterske partizanske čete kreće u centralnu Bosnu. Istakao se u borbama na ustaško uporište Omarska. U Karakovcu njegova četa je uništi-la blizu 200 neprijateljskih vojnika. U toj akciji Sefić je sam uništio više ustaša.
Krajem februara 1942. formiran je Prvi krajiški proleterski bataljon u kom je Fadil Šerić postavljen za političkog komesara Kozarske čete. Bataljon je vodio ogorčene borbe u kojim je junački poginuo i Fadil Šerić. (110,765)
GOJKO MIRKA SURLAN
Rođen 1909. u Devetacima, Prijedor, Bosna i Hercegovina. Rudar. Član KPJ od 15. III 1941. U NOB stupio 1941. Umro 1951. Za narodnog heroja proglašen 24. VII 1953.
Učestvovao u pripremi ustanka. U napadu na Lješljane je jurišao pred svima i digao u vaz-duh električnu centralu. Pri formiranju Lješljanskog odreda postaje desetar. U avgustu mu ustaše ubiše ženu i dvoje djece. Poslije toga na zboru u Mlječanici zalagao se za bratstvo naših naroda, govoreći da za zločine ustaša nije kriv hrvatski narod već izrodi njegovi – ustaše. Bio je poznat kao hrabar borac. Upao je u žandarmerijsku stanicu i zarobio 8 žandara. Kasnije je likvi-dirao mitraljesko gnijezdo i ubio 6 ustaša. U borbi na Mrakovici bombama je uništio ustaški rov i zaplijenio dva teška mitraljeza. U borbi na Bilu upao je u grupu Nijemaca i 8 ih ubio. U borbi kod Kozić kamena Gojko je dopuzio do neprijateljskog bunkera, uhvatio i iskrenuo ne-prijateljsku mitraljesku cijev, koja je virila kroz puškarnu. Tada je ranjen.
Kad je formiran kozarski bataljon, postaje vodnik u njemu. Bori se na Bihaću i Krupi. Stupa u 4. bataljon 5. krajiške (kozarske) brigade. Prelazi u centralnu Bosnu. (110.789)
NIKOLA ĐURE RADULOVIC KOJO
Rođen 1915. u selu Božići, Bosanska Dubica, Bosna i Hercegovina. Član KPJ od avgusta 1942. U NOB stupio 1941. Za narodnog heroja proglašen 24. VII 1953.
Učestvovao je u prvim ustaničkim akcijama na Kozari. U napadu na Podgrace, na Kozari, mrakovici istako se kao bombaš. U ljeto 1942. godine u kozarskoj ofanzivi bio je vrlo hrabar. U probijanju neprijateljskog obruča kod Jelovca izveo je 160 boraca koji su bili izgubili vezu sa svojim jedinicama. U borbi za Bihać zarobio je 130 do’mobrana. Učestvovao je u Prijedoru za oslobađanje zarobljenika 1943. godine. Bio je u 5. krajiškoj (kozarskoj) brigadi. Istako se u bor-bama protiv četnika…(l 10,672)
VELIMIR STEVANA STOJNIČ
Rođen 5. IV 1916. u Dobrom Selu, Otoka, Bihać, Bosna i Hercegovina. Učitelj. Član KPJ od 1936. U NOB stupio 1941. Za narodnog heroja proglašen 24. VII 1953. Njegov otac učiteljevao je po Grmeču i Kozari, gdje je Stojnić proveo rano djetinjstvo. Poslije sloma Jugoslavije vratio se u Prijedor. U pripremama za ustanak postavljen je za vojnog povjerenika za prijedorski srez. U vrijeme izbijanja ustanka nalazio se na Kozari, zatim u Drva-ru. Postao je politički komesar Drvarsko-grahovskog partizanskog odreda. Poslije toga prešao je u Podgrmeč i bio politički komesar Podgrmečkog odreda. Bio je na raznim dužnostima… (110,748).
MILAN ĐURE PILIPOVIĆ
Rođen u Knešpolju, Bosanska Dubica, Bosna i Hercegovina. Poljoprivredni tehničar. Clan KPJ od prije rata. U NOB stupio 1941. Poginuo avgusta 1941. Za narodnog heroja proglašen 27. XI 1953.
Poslije okupacije priprema narod za oružani ustanak.Oko Velike Kladuše imao je jaka partijska uporišta koja su prikupljala oružje i pripremala narod za ustanak. Ustaše su za Milanom raspisale potjernicu. Kad je preplivao Unu, uvatile su ga ustaše iz zasjede. Ništa ustašama nije priznao sem da je član KPJ. Kađ su ga poveli na strijeljanje, klicao je revoluciji i Partiji, slobodi i pobjedi. O tom se dugo pričalo među narodom koji je ostao ponosan na svog heroja. (110,622).
BRANKO OBRADA POPOVIĆ
Rođen 1917. u Veriću, Prijedor, Bosna i Hercegovina. Sum-ski radnik. Član KPJ od zime 1941. U NOB stupio 1941. Udavio se jula 1944. u rijeci Sani, kod sela Ališića. Za narodnog heroja proglašen 27. XI 1953.
Stupio je u Kozarski odred. U borbama na Piskavici, Turjaku, Podgracima, Mrakovici, Ko-zarcu, Omarskoj isticao se po junaštvu. Poslije borbe u Gornjoj Piskavici, za vrijeme velike kozarske ofanzive, pohvalio ga je štab 1. krajiške brigade kao odlićnog komandira čete. Istakao se i u borbama protiv četnika. Krupan podvig napravio je na pruzi Prijedor-Bosanski Novi 1943. god. Kod Reljića kamena dočekao je blindiranu njemačku kolonu. Zapalio je 15 njemačkih ka-miona i zarobio 3 topa. Neprijatelju je oteo još jedan top i otjerao ga u Prijedor. Od tad je njegovo ime čuveno u Odredu. Odlazi u 11. krajišku brigadu i postaje komandant bataljona. Učestvovao je u borbama na Kozarcu i Bosanskoj Gradišci u 1944. Uništavao je tenkove. (110,635)
TOMICA ŠPANOVIĆ
Rođen 1914. u Jahovi, Bosanska Dubica, Bosna i Hercegovina. Zem-ljoradnik. Član KPJ od 1942. U NOB stupio 1941. Poginuo novembra 1942. u okolini Ljubije. Za narodnog heroja proglašen 27. XI 1953.
Postaje partizan prvih dana ustanka. Učestvuje u borbama na Komlencu, Kruškovcu, Drak-senićima, Podgracima, Mrakovici. U napadu na Mrakovicu Španović je sam uništio nekoliko ustaša i zaplijenio jedan teški mitraljez. 1. januara 1942. godine satnija ustaša krenu prema Draksenićima, Tomica Španović, komandir 2. čete 2. krajiškog odreda, sačeka ih na Crncu i pot-puno razbi. 15. januara 1942. godine njegova četa sačeka kolonu od 800 ustaša i natjera je preko Save u Jasenovac. Njegova četa nanijela je velike gubitke Nijemcima početkom februara 1942. kada su nadirali od Basanske Dubice ka Prijedoru. Krajem maja 1942. Tomica je sa jednim vo-dom partizana kod Demirovca napao kolonu od 1000 ustaša koji su iz Jasenovca i Bosanske Dubice pošli na teren njegove čete. Tomica je sam pokosio 8 motorciklista. Na mjestu je ostalo 25 mrtvih ustaša, među njima 3 oficira i 1 ljekar.
Novembra 1942, prilikom napada na utvrđenje Stara Rijeka kod Ljubije, u jurišu je herojski poginuo. Bio je jedan od najboljih komandira četa u 2. krajiškom (kozarskom) odredu. (110,779)
BRANKO PAVLA TUBIĆ JELIN
Rođen 1921. u selu Strigovima, Knežica, Prijedor, Bosna i Hercegovina. Zemljoradnik. Član KPJ od kraja 1941. U NOB stupio 1941. Poginuo maja 1942. pod Motajicom. Za narodnog heroja proglašen 27. XI 1953.
U šumi Karan počeo je da se bori. U napadu na Bosansku Kostajnicu upao je kao bombaš i likvidirao žandarmerijsku kasarnu i 12 ustaša i žandara. Od tog dana do smrti bio je neustrašivi diverzant i bombaš. Septembra 1941. kod škole »Ometaljka« bombama likvidira 6 vojnika, a u školi je likvidirao posadu od 25 neprijateljskih vojnika.
U borbi na Mrakovici bombama uništava 30 neprijateljskih vojnika i oficira. Između 5/6 ja-nuara njegova bombaška grupa upada u blindirani voz na željezničkoj stanici Svodna. Dok je voz jurio ka Prijedoru, grupa je likvidirala posadu od 25 do 30 vojnika, izbacila poginulog druga i zaplijenjeno oružje, a potom iskočila iz voza.
Početkom 1942. godine stupa u Prvi krajiški bataljon. Ide u centralnu Bosnu i tamo se hra-bro bori sve do pogibije pod Motajicom. (110,818)
MILE TUBIĆ
Rođen 1920. u selu Strigovima, Knežica, Prijedor, Bosna i Hercegovina. Ze-mljoradnik. Član KPJ od 1942. U NOB stupio 1941. Poginuo u drugoj polovini 1942. u Bihaću. Za narodnog heroja proglašen 27. XI 1953.
Od prvih dana ustanka stupio je u partizane. Učestvuje u akcijama decembra 1941. na že-ljezničkoj stanici .Dragotinja, tada je ubio 6 neprijateljskih vojnika i uhvatio pOdoficira kome je iz ruku oteo mitraljez. Kao komandir voda proslavio se u napadu na Prijedor rriaja 1942. Ubio je 18 neprijateljskih vojnika, 25 zarobio. Bombom je uništio 8 neprijateljskih vojnika. Kada je formirana 1. krajiška brigada, postao je komandir 1. čete 1. bataljona. U borbama oko Prijedora sa četom je sačekao 70 Nijemaca, desetinu pobio – natjerap u Sanu, a ostale zarobio. Zarobiio je njemačkog podoficira i saznao plan neprijatelja. Na Bihaću je spriječio prodor neprijatelja. Juri-šao je i prešao kanal. Poginuo je u centru grada.
Brat mu je poginuo u NOB-u, a žena i dijete su zaklani.(l 10,817)
BORKO OSTOJE ARSENIĆ
Rođen 20.VII 1917. u Johovi, Bosanska Dubica, Bosna i Hercegovina. Zemljoradnik. Član KPJ od oktobra 1941. U NOB stupio 1941. Za narodnog he-roja proglašen 27.XI 1953.
Od prvog dana ustanka stupio je u 2. četu 2. krajiškog (kozarskog) NOP odreda na Vitlov-skoj. Kao bombaš ističe se u mnogim borbama koje je Odred vodio u to vrijeme na Kruškovcu, Podgracima, Mrakovici, Bosanskoj Dubici. Bombama je obezbjeđivao uspjeh svojoj jedninici. U borbama za Prijedor Arsenić je politički komesar čete koja se u napadu posebno istakla. U maju 1942. u novoformiranoj 1. krajiškoj brigadi postavljen je za zamjenika komesara 4. bataljo-na, koji je izvojevao mnoge pobjede, naročito u borbi na Brankovcu i Piskavici i u proboju ne-prijateljskog obruča u toku poznatih slavnih borbi na Kozari jula 1942. god. Arsenić je kasnije postao komandant 3. bataljona sa kojima je vodio žestoke borbe na Topića brdu, gdje je sa svo-jim borcima u silovitom jurišu uništio čitav njemački bataljon, natjerarši ga u rijeku Sanu. Pro-čuo se po svojim uspjesima. Istakao se u borbama kod Sanskog Mosta, Ključa, Gornje Sanice, Kupresa, Plazenice, Manjače, gdje je uništio ustašku bojnu kada je ubijeno oko 300, a zaroblje-no 100 neprijateljskih vojnika i zaplijenjeno 7 teških mitraljeza. Arsenić je postao komandant 1. krajiške brigade, zatim komandant 39. divizije. (110,15)
RATKO BLAŽA VUJOVIČ ČOČE
Rođen 16. XII 1916. u Nikšiću, Crna Gora. Student. Clan KPJ od 1938. U NOB stupio 1941. Za narodnog heroja proglašen 27. XI 1953. Španski borac. U logoru do juna 1941. Već jula 1941. dolazi u Jugoslaviju i priključuje se prvim kozarskim parti-zanskim jedinicama. Postao je zamjenik, a zatim i politički komesar 2. krajiškog (kozarskog) NOP odreda. Bio je zapažen borac u teškim borbama za vrijeme velike ofanzive na Kozari u lje-to 1942. Poslije tog postao je zamjenik komandanta 5. krajiške (kozarske) brigade, pa obavještaj-ni oficir 1. bosanskog korpusa. Bio je na mnogim dužnostima do kraja rata i učestvovao u mno-gim borbama.fl 10,866)
DAVID PAJIĆ DAKA
Rođen 11. maja 1911. godine u malom selu Agići, kraj Bosanskog Novog, Bosna i Hercegovina. U Beogradu je izučio bravarski zanat. Pohađao je i srednju tehničku školu. 1931. godine zaposlio se u fabrici »Zmaj«. Učestvuje u štrajku 1935. godine. U štrajku 1936. godine je uhapšen. Agenti su ga tukli i mučili. Primljen je za člana Komunističke partije Jugoslavije. Postao je oličenje radničkog pokreta. Otišao je u Niš pa ga je policija s lisi-cama na rukama protjerala. 1938. godine bio je sekretar savskog rejonskog komiteta KPJ u Beogradu. Bio je jedan od organizatora štrajka radnika Beograda i Zemuna. Od 1940. godine Pa-jić je član Mjesnog komiteta KPJ. Jedan je od organizatora antiratnih demonstracija 8. IX 1940. godine na Košutnjaku, gdje su žandari pucali u radnike i omladinu. Organizira narodni ot-por 27. marta 1941. godine.
Poslije aprilskog sloma David Pajić je jedan od najistaknutijih članova Mjesnog komiteta. Radi na osnivanju vojnih komiteta, prikupljanju oružja, borbenih akcija. Organizuje prebaciva-nje novih boraca u partizane i rad ilegalne partijske štamparije. 6. oktobra 1941. godine iznena-da je opkoljen. Dao je otpor agentima koji su ga ubili.
Za narodnog heroja proglašen je 27. novembra 1953. godine. (406,44)
UROS ILIJE BOGUNOVIĆ ROCA
Rođen 15. XII 1914. u Drvaru, Bihać, Bosna i Hercegovi-na. Clan KPJ od 15. XI 1941. U NOB stupio 1941. Za narodnog heroja proglašen 27. XI 1953. Bio je 6. krajiškoj brigadi. Istakao se u borbama kod Banje Luke, Bosanske Gradiške, Bosanske Dubice, Prijedora i u 1944. godini komandujući jedinicama kao zamjenik komadanta 4. divizije.
Od partizanskihh jedinica koje su ratovale na Kozari u toku NOR-a, ordenom narodnog heroja Jugoslavije odlikovan je DRUGI KRAJIŠKI /KOZARSKI/ NOP ODRED i PRVA KRAJIŠKA NOU BRIGADA.
Prenošenje posmrtnih ostataka poginulih boraca u zajedničko partizansko groblje u
Omarskoj 1945. godine
POTKOZARJE 