27. jula počeo je ustanak srpskog naroda u Bosanskoj Krajini protiv Nezavisne države Hrvatske, koja je sprovodila genocid nad srpskim stanovništvom. Prvo su se digli Srbi oko Drvara, a u narednim danima ustanak se proširio čitavom Bosanskom krajinom u oblastima i mjestima sa srpskim stanovništvom.

„Ustanak je dignut tamo gde je Srba bilo mnogo, a hrvatskih ustaša nedovoljno da ih na brzinu pobiju. Zapadnobosansko -lički ustanak je jedinstven, a centar mu je u Drvaru. Isti mu je uzrok, isti su učesnici, isti program. Rezultat ustanka je značajna slobodna teritorija u većinskom srpskom kraju i dvomesečna ustanička država. Ustanici imaju jedinstven naziv – naziv gerilci, jedinstvenu vojnu organizaciju – čete, i jedinstvenu civilnu organizaciju (za privredu, snabdevanje, sudstvo itd.). Ustanička država sa centrom u Drvaru praktična je negacija Nezavisne Države Hrvatske. To je Drvarska republika, pre one Užičke republike.

Ona je nastala iz muke, u iznudici, bez strane podrške. U prvoj godini rata, ona se nije mogla ni proširiti, ni održati.

Posle njenog pada pred nadmoćnom silom (Italijanima), a pala bi i da nije sama od sebe oslabila, a oslabila je zbog toga što je ispunila cilj zbog koga je stvorena – sprečavanje terora i genocida NDH nad Srbima –narodnooslobodilačka borba je nastavljena sa širim ciljevima i sa delom drvarskih ustanika gerilaca koji su od polovine septembra postali partizani predvođeni KPJ. Deo gerilaca priklonio se četničkoj varijanti otpora bez borbe protiv okupatora po svaku cenu, i bio je tokom građanskog rata, poražen.“ …

„Ustanak u Drvaru i okolini, koji počinje 27. jula 1941, ima karakter otpora genocidu NDH nad Srbima. Gerilci (ni četnici, ni partizani) sprečavaju genocid, oslobađaju široku teritoriju i formiraju ustaničku državu. Zapadno-bosansko -lički srpski ustanak, uz vodeću ulogu nekoliko komunista i oficira i podoficira kraljevske jugoslovenske vojske, nije iniciran iz drugih centara (JVuO i KPJ), već je bio autentični, samonikli i samoorganizovani pokret otpora protiv NDH kao genocidne tvorevine hrvatskih ustaša.“ 

– DR DRAGO NJEGOVAN: SRPSKI USTANAK U DRVARU I SRBU 27. JULA 1941. GODINE PROTIV GENOCIDA NDH

Treba reći da su se na ustanak protiv NDH prvo digli Srbi u istočnoj Hercegovini, početkom juna 1941. godine. Prvi kratkotrajni otpor Hrvatima i Nijemcima pružen je u okolini Sanskog Mosta na Đurđevdan 6. maja 1941. godine.

Na fotografiji vidite koplja koja su korišćena u prvim mjesecima srpskog ustanka 1941, neka su bila još iz vremena srpskih ustanaka tokom 19. vijeka. Razlog tome je manjak vatrenog oružja u početku ustanka.

Izvor: FB Samopoštovanje